Zeus Aşkına

TDK’ya göre mit, geleneksel olarak yayılan veya toplumun hayal gücü etkisiyle biçim değiştiren yerinel bir anlatımı olan halk hikâyesidir. Terimin akademik kullanımı ise gerçek-hayal ayrımını içermez.(1) Bu anlamıyla mitler kaynağını genellikle tanrı ve süper kahramanlardan alan, insanın ve dünyanın mevcut hallerine nasıl geldiklerini açıklayan hikâyelerdir. (2)(3) Her ne kadar Fransız düşünür ve yazar Albert Camus, "Mitler, hayal gücü onları canlı tutsun diye vardır." dese de günümüzde mutualist bir hal alan hayal gücü-mit ilişkisi "Guilding Light"(72 yıl ile en uzun süre yayınlanan dizi unvanına sahip yapım) ilişkilerinden bile uzun bir zamandır devam etmektedir. Günümüzde sanat, tıp, endüstri, botanik gibi pek çok alanda mitler ve kahramanlarına rastlamak mümkündür.

Tıp alanına baktığımızda tanrıların en kurnazı Hermes çıkar ilk olarak karşımıza. Zeus'un habercisi olan Hermes, önce tıbbın kurucusu sayılan Hermes Trismegustus'a verir adını. Hermes'in simgesi olan asa bugün tıbbın ve eczacılığın sembolüdür. Yunan mitolojisinde kadınlığın sembolü olan Aphrodit ile eril tanrı Hermes'in oğlu Hermaphroditus ise hermafrodit (erdişilik) tanımına vermiştir adını.(4)Efsaneye göre güzel Hermaphroditus'a âşık olan peri kızı ona sarılır ve tanrılara onları ayırmaması için yalvarır. Tanrılar peri kızının dileğini kabul eder ve onlara aynı vücutta can verirler. Efsaneden yola çıkarak hermafroditlik tanımı bugün çift cinsiyetlilik anlamına gelmektedir. Bunun gibi yarı tanrı Akilleus'un vücudunda ölümsüzlük nehri Styx'e değmeyen tek kısım olan ve de ölümünü getiren sol ayak bileği "Aşil Tendonu"na, annesine âşık olup babasını öldüren Thebes'in kralı Oedipus'da Can Yücel'in "anam avradım olsun kompleksi" olarak tanımladığı Sigmund Freud'un "Oedipus Kompleksi"ne (Kadın versiyonu olan Electra Kompleksi tanımı Carl Jung tarafından ortaya koyulmuştur.) adını verir.(5)

Bu esinlenme hali büyük markalarda da kendini gösterir. Ünlü spor markası Nike adını ve logosunu zafer tanrıçası Nike'den alır. Nike'ın logosu, her ne kadar anlaşılmasa da, tanrıça Nike'nin kanatlarını temsil etmektedir. Mitlerden esinlenen bir diğer önemli marka ise Apple. Markanın kurucuları Steve Jobs ve Ronald Wayne tarafından tasarlanan ilk logo Sir Isaac Newton'a yerçekimini keşfettiren elmayı sembolize etmektedir. Ağaç altında oturan Newton'ı resmeden bu logo 1976'da firmanın markalaşma sürecine girmesiyle değişir."Bythe into an Apple" sloganı ile gelen yeni logo gökkuşağı renklerinde ısırılmış elma şeklindedir. Bu logo ile Âdem ve Havva (Adam-Eve) hikayesi irdelenmektedir. Tanrı tarafından "İyi-kötü Ağacı"na(l'arbre du bien et du mal) dokunmaları yasaklanan ilk insanlar Âdem ve Havva, Âdem’in elmayı ısırması sonucu "ilk günah"ı işlerler. Jobs ve Wayne bu miti simgeleyen elma ve geylerin bayrağının rengi de olan gökkuşağı ile "din" boyunduruğu altında var edilen iyi-kötü kavramına gönderme yaparlar.(6) Benzer şekilde Trident, Phoenix, Pegasus, Orion gibi pek çok marka da isimlerini mitolojik kahramanlardan alır.

Hale BAYRAK

> Grup 1 <

Kaynaklar:

1- Mircea Eliade. Myth and Reality (Harper § Row, 1967) p.1
2- Alan Dundes. Binary Opposition in Myth (Western Folklore 56, 1997) p.39-50
3- William Bascom. The Forms of Folklore: Prose Narratives (California University Press, 1984) p.5-29
4- Hermes. Ege Meta Yayınları, 2001
5- Sigmund Freud. On Sexuality (Penguin Books Ltd, 1956)
6- Jim Carlton. Apple: The Story of Intrigue, Egomania and Business Blunders